39. Tumaganga með ósjálfráða bankastjórum

              Í umræðunni um „okur" bankanna, hefur komið berlega í ljós hvað bankarnir eru, þrátt fyrir alla einkavæðingu, nátengdir stjórnvöldum og ríkisstofnunum sem fara með yfirstjórn fjármála- og efnahagslífs. Útlánavextir banka eru mikilvæg stjórntæki í þjóðarbúskapnum. Þegar beita þarf þessum stjórntækjum af hörku til að draga úr þenslu og lagfæra t.d. við­skiptahalla er óhjákvæmilegt að stýra hönd hinna „frjálsu" bankaeigenda og banka­stjóra. Það er engin samkeppni, sem ræður hér eða yfirleitt fær að ráða vaxtastiginu, heldur ákvarðanir stjórnvalda sem verða að koma skikki á efnahagslífið ef ekki á illa að fara. Áður en bankar voru einkavæddir, runnu auknar tekjur af háum vöxtum í sameiginlegan sjóð - sem við getum kallað svo úr því að landsmenn voru allir eigendur bankanna - en eftir einkavæðingu renna slíkar auknar tekjur vegna hávaxtastigs, sem ákvarðast af stjórnvöldum, í vasa einstaklinga sem eiga bankana. Verðtrygging lána er ekki heldur uppfinn­ing hinna einkavæddu bankastjóra. Hún er stjórnvaldsákvörðun. Ef mönnum þykir hún tímaskekkja og ósanngjörn er ekki við bankana að sakast. Varla dettur svo nokkrum manni í hug, sem gagnrýnt hefur bankana fyrir „vaxtaokur", á Alþingi og utan þess, að sé eitthvert vit í eins og nú er komið málum í íslensku efnahagslífið að fara að knýja banka til að lækka vexti af lánum til þess eins að hrinda fólki út í enn tryllingslegra eyðslufyllerí og búa til enn ísjárverðri viðskiptahalla? Hinir einkareknu bankar njóta á vissan hátt ríkisverndar þegar litið er til þess hver beitir vöxtum sem stjórntæki í efnahagslífinu. Bankarnir hagnast svo gríðarlega í skjóli þessarar ríkis­verndar. Það væri helst vit í að reyna að fá bankana, sem þjóðin nánast gaf nokkrum einstaklingum, til að deila broti af góðri afkomu sinni með þjóðinni með því að hækka vexti af innlánum. Þeir sýndu þá okkur almenningi svolítið þakklæti fyrir gjöfina.